Bài Chắn là gì?
Chắn là trò chơi dân gian truyền thống tại miền Bắc và dùng bộ bài Chắn 120 lá. Có nhiều cây chắn viết bằng chữ Nho như sau: Nhị, Tam, Tứ, Ngũ, Lục, Thất, Bát, Cửu, Chi. Trong số loại bài này thì Chi không phân chất vì có 4 cây giống nhau. Còn các lá còn lại phân ra 3 chất lá bài gồm: Tam Vạn, Tam Văn, Tam Sách.
Số người tham gia chơi chắn từ 2-4 người. Chia sẻ cho các bạn hướng dẫn cách chơi chắn và luật chơi Chắn chi tiết dưới đây.
Lưu ý rằng Chắn không phải là trò Tổ tôm đâu nhé. Sự nhầm lẫn này bắt nguồn từ việc Chắn dùng chung 1 bộ bài Tổ tôm. Và cạnh đó là người lớn cũng hay chơi chắn chứ không chơi tá lả hay bài 3 cây gì cả.
Thuật ngữ trong game chắn
Ngoài nhớ được mặt bài thì nắm được những thuật ngữ trong game cũng là điều kiện tiên quyết để bạn hiểu cách đánh chắn. Cùng tìm hiểu xem có những thuật ngữ quen thuộc nào được sử dụng trong game chắn.
Chắn: 2 lá bài đồng số và đồng chất.
Cạ: 2 lá bài đồng số nhưng khác chất.
Què: Các lá bài lẻ không nằm thuộc chắn hoặc cạ.
Chì: Bạn có quyền ưu tiên bốc bài và được quyết định ăn hoặc nhường cho cửa dưới.
Chiếu (chíu): Nếu người chơi đang giữ 3 lá bài giống hệt nhau và dưới chiếu bài xuất hiện 1 lá giống hệt thì được quyền ăn lá bài mà bất kể nó do ai bốc hoặc đánh, đang nằm ở cửa khác hay do người khác đánh ra.
Trả cửa: Khi người chơi Chiếu quân bài ở cửa của người khác, cần phải Trả cửa bằng cách đánh 1 quân bài xuống để thế chỗ cho quân bài vừa Chiếu.
Ù: là trường hợp người chơi có 19 quân bài hợp với 1 quân mới được bốc ra từ nọc thành 10 bộ chắn hoặc cạ, trong đó bắt buộc phải có ít nhất 6 Chắn (1 Chiếu được tính tương đương với 2 Chắn).
Ù đè: Là khi 2 người chơi cùng chờ Ù 1 quân. Người được ưu tiên Ù trước sẽ là người chơi ngồi ở vị trí gần cửa bài được bốc lên nhất (tính theo vòng chơi ngược chiều kim đồng hồ).
Cách chơi chắn cơ bản
Số lượng người chơi đánh bài chắn thường là 4 người (trong trường hợp thiếu người có thể chơi với 2 hoặc 3 người).
Bắt đầu ván bài, mỗi người chơi được chia 19 lá, ngoại trừ người đi đầu được chia 20 lá. Người chơi đầu tiên đánh đi 1 lá bài rác vào tụ bài phía bên phải mình (gọi là cửa chì). Người chơi tiếp theo có thể ăn lá bài đó hoặc bốc bài từ tụ bài chính, sau đó đánh đi 1 lá bài rác vào cửa chì của mình.
Ván bài tiếp tục diễn ra theo thứ tự từng người chơi cho đến khi có người chiếu hay có người tròn bài và Ù. Để ăn một lá bài, người chơi cần hạ xuống một lá bài để tạo với lá bài mình muốn ăn thành chắn hoặc cạ. Người thắng cuộc là người có bài ù và không vi phạm luật, sau khi ù người chơi phải xướng các cước có trên bài để tính điểm. Điểm sẽ được tính trên cơ sở những cước người chơi xướng chứ không theo cước trên bài.
Giới hạn về cách ăn bài và đánh rác
Việc người chơi ăn bài và đánh rác cần phải tuân theo những điều kiện sau:
Ưu tiên ăn chắn: Khi ăn 1 lá bài và trên tay người chơi có lá bài đó thì phải ăn lá bài vào chắn.
Cấm đánh chắn: Nếu trên tay người chơi có 1 chắn, không được đánh đi cả 2 lá của chắn trong ván.
Luật bỏ ăn chắn: Nếu ăn hay bỏ không ăn 1 lá bài nào; sau này đều không được đánh lá bài đó làm rác. Nếu đã đánh đi một lá bài nào, sau này không được ăn lá bài đó lại.
Ăn chọn cạ: Nếu trên tay đang có cạ trong một hàng nào đó; không được ăn cạ trong cùng một hàng.
Ăn và đánh cạ: Nếu người chơi đã ăn cạ rồi thì không được đánh 2 lá bài của một cạ trên tay làm rác. Nếu đã đánh đi cả 2 lá bài của một cạ trên tay làm rác thì sau này không được ăn cạ và chỉ được ăn chắn.
Cấm ăn cạ chuyển chờ: Khi còn 1 con rác thì người chơi chỉ được ăn chắn; không được ăn cạ.
Cách xướng cước chắn
Khi người chơi Ù, nếu bài ù có các điểm đặc biệt thì sẽ được ăn thêm tiền. Điểm đặc biệt ấy gọi là Cước. Những Cước trong game Chắn gồm có:
Thiên khai: Trên tay có 4 quân giống nhau gọi là có thiên khai.
Bạch thủ: Nếu thiên ù bạch thủ là có 6 chắn, 4 cạ. Còn nếu không phải thiên ù thì phải có 5 chắn, 4 cạ, không có ba đầu, và thêm cả quân ù vào là vừa tròn 6 chắn.
Bạch thủ chi: Giống với Bạch thủ, với quân ù là chi chi.
Thập thành: Bài người ù có 10 chắn.
Bạch định: Bài người ù toàn quân đen.
Tám đỏ: Bài người ù có đúng 8 quân đỏ.
Kính tứ chi: Bài người ù có đúng 4 quân chi là đỏ.
Lèo: Có cả cửu vạn, bát sách, chi chi thì là có lèo.
Tôm: Có cả tam vạn, tam sách, thất văn thì gọi là có tôm.
Hoa rơi cửa phật: Bài của mình có hơn hoặc 1 cây ngũ vạn (hình ngôi chùa), chì bạch thủ nhị vạn (hình hoa đào).
Nhà lầu xe hơi hoa rơi cửa phật: Bài có sẵn chắn ngũ vạn (nhà lầu), chắn tứ vạn (hình cái xe), và chì bạch thủ nhị vạn (hoa đào).
Cá lội sân đình: Giống hoa rơi cửa phật nhưng thay nhị vạn bằng bát vạn.
Ngư ông bắt cá: Trên tay có chi chi (2 chi) và 2 ngũ thuyền và chì bạch thủ bát vạn (hình con cá).
Những cước chắn phổ biế
Xuông: Bài Ù không có cước gọi là ù xuông.Tùy theo quy định của nhóm người chơi mà quyết định có cho phép ù xuông hay không.
Thông: Nếu ván trước ù và xướng đúng, ván này ù tiếp thì được hô cước thông.
Chì: Nếu ù quân ở cửa chì.
Thiên ù: Người được chia 20 quân bài ban đầu ù gọi là thiên ù.
Địa ù: Ù khi chưa qua cửa chì. Có thể ù quân bốc nọc đầu tiên hoặc ù khi nọc chưa được bốc phát nào.
Có chíu, 2 chíu: Nếu trong ván đã chíu 2 phát thì khi ù được hô “2 chíu”
Chíu ù: Chíu mà ù luôn.
Có ăn bòn: Đã có sẵn chắn, tách 1 quân ra để ăn chắn, sau lại lấy quân còn lại ăn chắn tiếp gọi là ăn bòn.
Ù bòn: Khi người chơi bốc được 1 quân mà mình có thể ăn bòn, nhưng lại tròn bài, ù luôn thì là ù bòn.
Cách xướng chắn
Khi ù, người phải đọc tên các Cước mình có. Việc đọc này gọi là Xướng. Nếu xướng thừa cước mình không có thì sẽ bị đền tiền, xướng thiếu thì chỉ được ăn phần tiền tương ứng với những cước mình xướng. Nhiều nơi có quy định xướng chắn còn phải xướng theo đúng thứ tự:
– Cước thông, chì hô đầu tiên.
– Ù “kiểu gì” sẽ hô tiếp theo, ví dụ thiên ù, địa ù, chíu ù, ù bòn,…
– Ù “có gì” sẽ hô cuối cùng, ví dụ có tôm, có lèo, có chíu, có thiên khai, có ăn bòn,….
Cách tính điểm bài chắn
Số tiền thắng thường sẽ phụ thuộc vào bài của người chơi ù. Theo đó:
Ù thông: Ù ván trước và ván này ù tiếp – 3 điểm 1 dịch.
Ù chì: Lá bài ù là lá bài người chơi bốc lên – 3 điểm 1 dịch.
Thiên ù: Người đi đầu tiên bốc lên 20 lá bài với đủ chắn và cạ – 3 điểm 1 dịch.
Tôm: Bài ù có bát sách, cửu vạn và lá bài chi – 4 điểm 1 dịch.
Lèo: Bài ù có bát sách, cửu vạn và lá bài chi – 5 điểm 2 dịch.
Bạch thủ: Ù với đúng 6 chắn và khi đợi ù; chỉ đợi được đúng một quân để ù – 4 điểm 1 điểm.
Bạch thủ ù chi: Ù bạch thủ với lá bài chi – 6 điểm 3 dịch.
Thiên khai: Khi bài bốc lên có 4 lá giống nhau – 5 điểm 3 dịch.
Chíu: Bài bốc lên có 3 lá giống nhau và ăn được thêm lá còn lại – 5 điểm 2 dịch.
Bòn: Ăn 2 chắn tạo thành 4 lá giống nhau – 5 điểm 2 dịch.
Bạch định: Ù với 20 lá bài đen – 7 điểm 4 dịch.
Tám đỏ: Ù với 8 lá bài đỏ, 12 lá bài đen – 8 điểm 5 dịch.
Kính tứ chi: Ù với 4 cây chi và 16 cây đen – 12 điểm 9 dịch.
Thập thành: Ù với 10 chắn – 12 điểm 9 dịch.
Là một trong những trò chơi dân gian được ưa chuộng, chắn không dễ chơi nhưng cũng không phải không thể chinh phục được. Hy vọng những chia sẻ về cách đánh chắn trên đây của V9betwin sẽ giúp ích nhiều cho bạn trên con đường trở thành một chắn thủ chuyên nghiệp trên chiếu bài hoặc khi chơi bài chắn online . Chúc bạn sớm thành công.
